VPN of Tor: Wat is het verschil en welke is beter?
Een VPN is een manier om je online privacy te waarborgen en het Tor-netwerk is dat ook. Beide hebben een aantal overeenkomsten: zaken als je IP-adres en locatie worden verhuld, zodat de herkomst van het verkeer niet kan worden bekeken. Maar er zijn zeker ook een aantal verschillen. Welke van de twee opties voor jou de beste is, hangt af van wat je er precies mee gaat doen. Verderop in dit artikel leggen we uit waar je de twee het best voor kunt gebruiken, maar eerst leggen we uit hoe Tor en VPN’s werken.
Inhoudsopgave
Wat is Tor?
Tor staat voor The Onion Router. Het is een gratis netwerk dat wordt beheerd door The Tor Project, een internationale non-profitorganisatie die wordt gefinancierd door verschillende bedrijven en instanties. Grote bedrijven als Google staan erom bekend te hebben geïnvesteerd in The Tor Project en het Tor-netwerk.
Tor is een netwerk dat ervoor zorgt dat gebruikers zich anoniem over het internet kunnen bewegen en kunnen communiceren. Dat gebeurt door de data die de gebruiker verstuurt te versleutelen en het meerdere malen door verschillende servers te sturen, zodat de herkomst ervan niet meer is terug te leiden. Er zijn ongeveer zevenduizend van deze relay-servers, en elk signaal wordt door drie willekeurige servers gestuurd. Die servers worden voornamelijk beheerd door vrijwilligers, doodgewone internetgebruikers als jij en ik.
Iedere keer dat een signaal of bericht door zo’n relay-server gaat, wordt het laagje voor laagje ontsleuteld. Uiteindelijk komt het volledig ontsleutelde signaal of bericht bij de zogenaamde exit node terecht, zonder dat jouw IP-adres of je locatie zichtbaar is.
Voordelen Tor
Het Tor-netwerk heeft enkele duidelijke voordelen:
- Ten eerste is Tor volledig gratis. De financiële middelen komen uit giften van bedrijven en non-profitorganisaties, terwijl de servers vooral worden beheerd door vrijwilligers. Op die manier blijft het geheel gedecentraliseerd en hoef je er niets voor te betalen.
- Omdat het signaal door drie verschillende relay-servers wordt gestuurd, is het een extreem veilige manier voor het verzenden van data en berichten. Het afschaven van de encryptie gebeurt op verschillende plekken binnen het netwerk, en het signaal is pas volledig ontsleuteld als het de exit node verlaat – en dan ook nog eens zonder je persoonlijke gegevens als je IP-adres of locatie.
- Daarbij zorgt deze decentralisatie ervoor dat het vrijwel onmogelijk is om Tor te blokkeren. De servers die worden gebruikt worden willekeurig gekozen, en kunnen snel veranderen. Zo heb je bijna altijd toegang tot het Tor-netwerk. Waar VPN’s geblokkeerd kunnen worden door overheden en diensten, is dat bij het Tor-netwerk niet het geval, al kan het op sommige plekken wel illegaal zijn het te gebruiken.
- Een laatste bijkomende voordeel is dat gebruikers via het Tor-netwerk content op .onion-websites kunnen bezoeken. Dat staat ook wel bekend als het Dark Web, een term die veel wordt geassocieerd met een wereld van illegaliteit, maar ook zeker daarbuiten zijn functies heeft. Je kunt je bijvoorbeeld voorstellen dat bepaalde beroepsgroepen zoals journalisten er gedegen hun werk mee kunnen doen. Zonder een programma als de Tor-browser zijn .onion-websites niet te bezoeken.
Nadelen van Tor
Gebruik van het Tor-netwerk heeft ook enkele nadelen:
- Het belangrijkste nadeel van Tor is dat het signaal of het bericht de exit node verlaat zonder enige vorm van encryptie – die is er namelijk laagje voor laagje afgeschaafd. Je persoonlijke gegevens zijn dan wel verhuld, maar internetproviders en overheden kunnen nog steeds de berichten zélf onderscheppen. Tor als enige manier van encryptie gebruiken om versleuteld te communiceren is dus geen goed idee.
- Doordat het signaal door drie verschillende relay-servers wordt gestuurd, treedt er enige vertraging op. Dat is voor normaal gebruik niet zo’n probleem, helemaal niet als je van jezelf al een snelle internetverbinding hebt. Voor bepaalde zaken is het echter lastig als de snelheid een flinke knauw krijgt, dus houd daar rekening mee als je Tor gaat gebruiken.
- De vrijwilligers die de zevenduizend servers beheren, opereren ook min of meer op eigen houtje. Er is dus geen manier om 100 procent zeker te weten dat je verkeer daadwerkelijk op de juiste manier versleuteld en ontsleuteld wordt. Door het gebruik van drie relay-servers wordt dit probleem redelijk ondervangen, maar je hebt verder geen invloed op wat er met de doorgestuurde gegevens op een van de servers gebeurt.
- Wil je Tor gebruiken om te doen alsof je uit een specifiek ander land komt, dan moet je meerdere keren verbinden en hopen dat je een keer geluk hebt. Je kunt namelijk niet de locatie van de exit node instellen, zoals VPN’s je wel heel specifiek een IP-adres uit een bepaald land laten selecteren. Voor zulke specifieke taken is Tor dus minder geschikt.
- Tot slot is het .onion-netwerk niet de meest veilige plek op aarde. Niet voor niets wordt het deels gebruikt voor criminaliteit. Wees dus heel voorzichtig op het Dark Web.
Wat is een VPN?
Een VPN werkt vergelijkbaar met het Tor-netwerk, maar er zijn een aantal grote verschillen. Een VPN stuurt het verkeer van de gebruiker door een versleutelde tunnel, vergelijkbaar met een tunnel in de echte wereld. Binnenin de tunnel wordt het verkeer versleuteld, en als je weer naar buiten rijdt, heb je opeens een ander kenteken. Op deze manier wordt het verkeer onleesbaar gemaakt voor pottenkijkers, zoals adverteerders, internetproviders, overheden en hackers.
Ook VPN-providers gebruiken vaak duizenden servers, verspreid over de hele wereld. Op die manier kun je doen alsof je op een specifieke plek in de wereld bent, zodat je bijvoorbeeld Nederlandse televisie kunt kijken in het buitenland. VPN’s gebruiken ook verschillende protocollen om de gegevens te versleutelen, zoals WireGuard, OpenVPN en IKEv2/IPsec, elk met hun eigen voor- en nadelen.
Wil je nog een stapje verder gaan, dan zijn er VPN-providers die extra functies aanbieden. Zo is er bijvoorbeeld Double VPN, waarmee je verkeer door twee encryptierondes wordt gestuurd. Een beetje zoals het Tor-netwerk drie-relay servers gebruikt. Onion Over VPN is een andere veelgebruikte functie, daarmee wordt het verkeer door een Onion-server gestuurd. Waarover verderop in dit artikel meer.
Een laatste bekende feature is een no logs-policy. Dat houdt in dat er geen informatie wordt bijgehouden over welke data gebruikers sturen. Niemand kan achterhalen welke sites jij hebt bezocht terwijl de VPN aan stond.
Voordelen van VPN
Een VPN heeft enkele belangrijke voordelen:
- VPN’s zijn tegenwoordig bijna even snel als een gewone internetverbinding. Er gaat natuurlijk altijd wat snelheid verloren omdat het verkeer door een versleutelde tunnel wordt gestuurd, maar via bijvoorbeeld het relatief nieuwe WireGuard-protocol is die snelheidsafname lang niet meer zo groot. Zo kun je tegenwoordig bijvoorbeeld ook prima streamen en downloaden via een VPN.
- Anders dan de relay-servers op het Tor-netwerk, is een VPN-dienst een bekend bedrijf. Dat houdt in dat je tot op zekere hoogte inzicht hebt in je gegevens. Mocht er iets niet in de haak zijn, dan wordt dat snel genoeg bekend, en sta je er in elk geval niet alleen voor.
- Afhankelijk van de VPN-provider heb je toegang tot duizenden servers die over de hele wereld staan, en die je zelf kunt kiezen. Zo kun je doen alsof je op een specifieke locatie in de wereld bent. Handig als je op reis bent en Nederlandse televisie wil kijken, of het buitenlands aanbod van een bepaalde streamingdienst wil zien. Praktisch voorbeeld: je wilt het Amerikaanse Netflix-aanbod kijken. Met een VPN verbind je dan simpelweg met een Amerikaanse server. Bij het Tor-netwerk komt de exit node daarentegen altijd in een willekeurig land uit, dus dan moet je er maar net geluk mee hebben.
- De beste VPN’s gebruiken geavanceerde encryptiemethodes die momenteel zelfs door de snelste supercomputers niet te kraken zijn. In hoeverre dit altijd zo is, en wat de toekomst brengt, is natuurlijk onduidelijk, maar voorlopig heb je in elk geval weinig om je zorgen over te maken.
Nadelen VPN
VPN’s zijn dus erg handig in veel gevallen, maar ook zij hebben enkele nadelen:
- VPN-aanbieders zijn commerciële bedrijven, en zijn dus niet gedecentraliseerd, zoals het Tor-netwerk. Dat betekent dat een fout bij de provider meteen betekent dat de dienst niet meer goed werkt. Daarnaast gaan veel gratis VPN’s niet altijd even secuur om met je privacy. Zo biedt bijvoorbeeld niet elke dienst een no logs-policy, waardoor in theorie bij een hack al je data op straat kan komen te liggen. Of misschien verkopen ze je gegevens wel door.
- VPN’s kosten geld. Althans, degenen die bewezen veilig zijn en een optimale service bieden. Vergeleken met Tor, dat gratis te gebruiken is, kun je dat als een nadeel zien. Toch heb je al een goede VPN voor maar een paar euro per maand. Dat hoeft dus helemaal niet duur te zijn.
VPN met Tor-functie: Het beste van beide werelden?
Waarschijnlijk heb je dit artikel gevonden omdat twijfelt tussen een VPN of Tor om anoniem mee te surfen. Maar wist je dat je in principe niet meer hoeft te kiezen? Er zijn namelijk ook enkele VPN-diensten die Tor-functionaliteit aan boord hebben. Het betreft dan speciale Onion Over VPN-servers. Een combinatie van VPN én Tor, dus.
Twee van de beste VPN’s die wij aanbevalen en deze functie bieden, zijn:
Beste keuze
NordVPN is betrouwbaar, betaalbaar, snel, zit boordevol extra functies. Uitermate geschikt voor het beschermen van je privacy online.
- Snelle servers
- Uitstekende software en apps
- Erg goede prijs
- Betrouwbare en snelle klantenservice
❌ Geen router-app
ExpressVPN is een snelle en veilige VPN met jarenlange ervaring in het vak. Ook werkt deze VPN zeer goed in combinatie met streamingdiensten. De prijs is doorgaans wel aan de hoge kant.
- zeer geschikt om mee te streamen
- snelle en stabiele servers
- Nederlandse software
Wat moet je kiezen, VPN of Tor?
Een VPN is de beste optie voor gewone internetgebruikers, in de meeste gevallen. VPN’s zijn sneller en veiliger, en bieden vaak extra functies en mogelijkheden. Ook is een VPN-provider een geregistreerd bedrijf, waardoor je sneller de wetgeving aan je kant hebt staan, mocht er iets verkeerd gaan. Daar staat wel tegenover dat je voor VPN’s doorgaans moet betalen. Dit terwijl het gebruik van het Tor-netwerk gratis is.
Wil je .onion-websites bezoeken, dan is er maar één keuze, en dat is te verbinden met Tor. Er zijn echter ook VPN’s die als Onion Over VPN aanbieden, waarmee je alsnog met het Tor-netwerk kan verbinden. Maar alleen nadat je verkeer is versleuteld door de VPN-dienst. Op die manier sla je twee vliegen in één klap: je verkeer blijft versleuteld, en je krijgt de extra beveiliging die Tor biedt.
VPN’s zijn wel weer de beste optie als je wil doen alsof je je op een specifieke locatie bevindt, bijvoorbeeld om geografische blokkades te omzeilen. Tor selecteert willekeurig een aantal servers, en je hebt geen invloed op wat er uiteindelijk uit de exit node komt rollen. Bij de meeste VPN-diensten kun je gewoon aangeven met welke server je verbinding wil maken.
Je hoeft overigens niet altijd te kiezen. Je kunt prima verbinding maken met Tor als je ook al een VPN hebt draaien, wat zorgt voor een extra laag van beveiliging. Dat gaat echter wel ten koste van de snelheid, en aangezien bepaalde VPN-diensten ook Onion Over VPN aanbieden, is het lang niet altijd nodig. Al met al is het dus voor de doorsnee gebruiker meestal voldoende om een (betaalde) VPN te gebruiken. Voor specifieke doeleinden kan Tor een betere optie zijn, al zitten er wel wat haken en ogen aan de uiteindelijke mate van privacy en beveiliging.
Veelgestelde vragen
Hoewel er overeenkomsten zijn tussen Tor en VPN, is het niet dezelfde technologie. Beide zijn in te zetten om je online identiteit te verhullen, maar doen dit op verschillende manieren, met elk zo hun eigen voor- en nadelen. Zo is het Tor-netwerk gratis, maar vaak word je internet er ook flink trager van en kun je niet zelf je ‘nieuwe’ locatie kiezen. VPN’s kosten geld, maar hebben als het goed is bijna geen invloed op je internetsnelheid en je kan zelf het land van je nieuwe IP-adres uitkiezen, handig voor streaming bijvoorbeeld.
De Tor Browser is een internetbrowser die werkt op basis van het Tor-netwerk en het is een van de veiligste manieren om het internet mee op te gaan. Dat komt doordat jouw internetverkeer door verschillende relay-servers reist voor het zijn bestemming bereikt, eigenlijk alsof je een paar keer van gedaante verwisselt. Jouw ware identiteit is daardoor niet meer te achterhalen. Je kunt je wel afvragen hoe veilig de relay-servers zelf zijn, omdat deze door vrijwilligers worden gerund. Over de risico’s lees je in dit artikel.
Je kunt de Tor Browser gebruiken om anoniem mee op internet te surfen. Zo bezoek je websites zonder sporen achter te laten. Een andere of extra reden kan zijn omdat je websites op het Dark Web wil opzoeken. Deze eindigen op een .onion-adres en zijn met een ‘gewone’ browser zoals Chrome, Edge of Firefox niet te vinden, maar met de Tor Browser laden ze wel.
Onion over VPN is een techniek die eigenlijk het beste van beide werelden combineert: een versleutelde VPN-verbinding die ook nog eens het Tor-netwerk aanspreekt zodat je internetverkeer dubbel wordt beveiligd. Een VPN zorgt ervoor dat je IP-adres al gemaskeerd is voordat je het Tor-netwerk opgaat. Zo weet je extra zeker dat je eigenlijke IP-adres nergens te onderscheppen is.
Ja, Tor mag je gewoon inzetten om je online anonimiteit te vergroten. De Tor Browser installeren en die gebruiken om het internet mee op te gaan, is ook helemaal legaal. Het Dark Web heeft een slechte reputatie, en deels terecht omdat er ook veel criminaliteit op plaatsvindt. Denk aan handel in drugs, wapens, kinderpornografie en meer narigheid. Dit soort sites bezoeken is logischerwijs wél illegaal, omdat er strafbare feiten op plaatsvinden.
Steeds meer VPN’s hebben een Tor-functie aan boord in de vorm van Onion Over VPN-servers. Je hebt de Tor Browser dan in principe niet meer nodig om toch van het Tor-netwerk gebruik te maken. NordVPN, ExpressVPN en ProtonVPN zijn voorbeelden van goede VPN’s die dit soort speciale servers aanbieden. Potentieel nadeel is dat deze servers vaak wel wat langzamer zijn dan de reguliere servers.
