Online tracking: Jouw privacy op het spoor

Het volgen van je gedrag online (tracking) is bijna zo oud als het web zelf. Al decennia volgen bedrijven en instanties welke sites je bezoekt en wat je daar doet. Met tracking wordt bedoeld dat data wordt verzameld over jouw surfgedrag, mede op basis van de identificerende kenmerken van de apparaten waarmee je het internet opgaat.

In de meeste gevallen is het doel van dit volgen commercieel: door te weten wat je doet en waar, kunnen bedrijven gerichte advertenties tonen of zelfs proberen specifieke producten steeds opnieuw aan je te tonen, in de hoop dat je nu wél op ‘kopen’ klikt.

Het tracken van je gedrag dient eigenlijk alleen de bedrijven die het doen. Het is een vorm van online manipulatie met als doel jouw portemonnee.

Wat is online tracking?

Online tracking betekent dus het bijhouden van het surfgedrag van jou als internetgebruiker en dit kan op verschillende manieren.

Cookies

Een relatief bekende is het gebruik van ‘cookies’. Dit zijn kleine bestandjes die een website op jouw computer of smartphone plaatst. Elke keer als jij terugkomt op die site, weet de server (de tracker) dat je er eerder bent geweest. Maar ook andere sites kunnen bepaalde cookies uitlezen, om jou zo van site tot site te volgen.

Tip: lees ook ons artikel over cookies verwijderen en instellingen beheren.

Online fingerprinting

Een andere populaire vorm van tracking is het gebruik van ‘online fingerprinting’. Dit is gebaseerd op het principe dat iedere computergebruiker een aantal unieke eigenschappen heeft die voor de server zichtbaar zijn: welke browser je gebruikt, op welke resolutie je scherm staat, welk besturingssysteem je gebruikt (tot aan het versienummer toe), je geografische locatie en je IP-adres.

Al die dingen samen maken jou redelijk uniek. Zelfs iemand die met hetzelfde merk Android telefoon rondloopt heeft zijn of haar apparaat net iets anders ingesteld, met net een andere versie, net een andere instelling voor de browser, en zeker een ander IP-adres dan jij.

Zo kan een server een database bijhouden van die ‘digitale vingerafdruk’ om verschillende gebruikers te volgen zonder cookies.

Tracking pixels

Tenslotte volgen bedrijven je gedrag door middel van ‘tracking pixels’. Dit zijn hele kleine plaatjes van 1 bij 1 pixel groot, voor het blote oog niet zichtbaar. Elke keer als jij een site bezoekt, laadt jouw browser alles van die pagina, inclusief de pixel zelf.

Voor een website kan dit meteen voor de volger nuttige informatie opleveren, zoals waar bevindt zich de gebruiker die de pixel (zonder dat ie het weet) inlaadt.

Denk trouwens ook aan marketing e-mails waar een dergelijk pixel onderdeel is van het bericht. Jij ziet hem niet, maar op het moment dat de pixel door je mailprogramma wordt getoond, weet de verzender dat de mail is geopend. Wat natuurlijk voor online marketeers van onschatbare waarde is.

De gevolgen van online tracking

Voor bedrijven zijn er in elk geval veel voordelen: ze weten wie je bent, waar je bent geweest, welke producten je hebt bekeken in een webshop en nog veel meer. Zo ontstaat een heel precies profiel van jou met als doel jou te manipuleren. Want door gerichte advertenties te tonen die op jouw specifieke behoeften aansluiten, is de kans groter dat je wat koopt.

Ook kan een site het aanbod en zelfs prijzen aanpassen op basis van hoe de server jou inschat. Het is alsof je zonder het te weten je dagboek overhandigt aan een verkoper voor je de showroom binnenstapt.

In de VS gaat dat data verzamelen al zo ver dat verzekeraars op basis van jouw profiel en locatie je hogere of lager premies aanbieden. Of je zelfs helemaal niet willen verzekeren. Creditcardbedrijven zijn ook dol op dit soort informatie, omdat ze niets liever zien dan dat jij weer een dure lening afsluit om iets te kopen.

Hoewel de bescherming in de EU gelukkig beter is dan in de VS, is de kans op misbruik van je data ook op ons continent heel aanwezig.

Online tracking herkennen

Online tracking gebeurt ongemerkt, maar je kunt wel zien wanneer het gebeurt. Iedereen herkent wel het scenario dat je bij een online winkel een product hebt bekeken, en vervolgens op allerlei andere sites opeens advertenties ziet voor soortgelijke of hetzelfde product.

Dit kan je gelukkig op een aantal manieren voorkomen.

Risico’s en bescherming

Gebruikers van iOS kunnen in Safari cross-site tracking voorkomen. Standaard is de browser al ingesteld om dit tegen te gaan en dat scheelt een boel ongewenst volggedrag. Wie Chrome gebruikt heeft het nadeel al in bed te liggen bij über-tracker Google. Maar met bijvoorbeeld de extention ‘Ghostery’ of ‘Privacy Badger’ kun je ook daarin een boel volggedrag ontwijken.

De beste manier om te voorkomen dat je gedrag gevolgd wordt, is echter een VPN-dienst gebruiken zoals NordVPN, Surfshark of Atlas VPN. Niet alleen houden deze diensten jouw IP-adres geheim, ze bieden vaak ook ingebouwde tools die jou nagenoeg onzichtbaar maken voor trackers.

Hoe online tracking te beperken?

Behalve het gebruik van Safari of extensies in Chrome zijn er andere manieren om jezelf buiten het zicht van trackers te houden. Stap om te beginnen over van Chrome naar een browser die betere bescherming biedt. Firefox van Mozilla blijft een hele goede keuze.

Daarnaast kun je bijvoorbeeld van zoekmachine wisselen. Google en Bing houden heel veel data over je bij. Als antwoord daarop bestaat DuckDuckGo, die minstens zo goed werkt als zoekmachine maar zonder data van jou te bewaren.

Met een Surfshark One-abonnement krijg je ook toegang tot een privacyvriendelijke zoekmachine, Surfshark Search. Lees ook ons artikel over anonieme zoekmachines.

Combineer bovenstaande maatregelen altijd met een VPN. Een VPN-dienst houdt niet alleen je IP-adres geheim maar versleutelt ook alle data die je online verstuurt en ontvangt. Zo is het opbouwen van een profiel van jou bijna onmogelijk. Wij raden hiervoor NordVPN aan. Lees daarnaast ook ons overzicht met beste VPN’s om je eigen keuze te maken.

Conclusie

Online tracking is een inbreuk op je privacy en geeft veel macht aan grote bedrijven. Niet alleen hebben ze hier een commercieel belang bij maar bij een datalek of andere misdadige actie kan zomaar ook jouw online gedrag in verkeerde handen vallen. Bedrijven hebben verder keer op keer aangetoond veel meer met jouw data te doen dan ze toegeven.

Reden genoeg om te voorkomen dat ook jouw online voetafdruk wereldwijd gevolgd kan worden. Neem dus even de tijd om je browser goed te controleren en switch indien mogelijk naar een veiliger alternatief zoals Safari of Firefox. Wil je je online privacy echt goed beschermen, investeer dan in een goede VPN.

Veelgestelde vragen over online tracking