De beste anonieme zoekmachines van 2023

Kom jij de dag door zonder iets op het internet op te zoeken? De route naar een lunchafspraak, het telefoonnummer van je kapper of gewoonweg ‘waar ken ik die acteur nou ook alweer van?’. Het intikken van zoektermen op het internet is inmiddels zo’n normaal onderdeel van onze dagelijkse routine geworden dat het werkwoord ‘googelen’ in de Van Dale is opgenomen.

Google ontvangt iedere dag maar liefst 8,5 miljard zoekopdrachten wereldwijd. Gemiddeld komt dit neer op 3 tot 4 dagelijkse zoekopdrachten per gebruiker.

Hoewel zoekmachines zoals Google en Bing het meest populair zijn, gaan deze niet al te voorzichtig om met de privacy van hun gebruikers. Het komt je vast bekend voor: je bent op zoek naar een nieuw paar schoenen, om vervolgens overal online advertenties over schoenen tegen te komen. Alle zoektermen die je bij Google intikt worden opgeslagen, gemeten en zelfs gedeeld met andere partijen.

Wil je dit liever voorkomen? Hieronder vind je een aantal alternatieve anonieme zoekmachines die wij aanraden. Daarna leggen we uit hoe zoekmachines werken en hoe Google profiteert van iedere zoekterm die je invult…

Top vier anonieme zoekmachines

Zoekmachines zoals Google slaan je gegevens en zoekopdrachten op om dit te gebruiken voor verschillende doeleinden. Het is heel begrijpelijk als je hier niet om staat te springen. Toch zijn zoekmachines onmisbaar om informatie op het web te vinden.

De volgende anonieme zoekmachines gaan een stuk gevoeliger om met je privégegevens dan Google.

DuckDuckGo

DuckDuckGo verzamelt zoekresultaten door gebruik te maken van andere websites en haar eigen web-crawler DuckDuckBot. Door gebruik te maken van het Tor-netwerk zorgt de zoekmachine ervoor dat je het net volledig anoniem kunt doorzoeken.

Voordat je zoekopdracht aankomt bij de website, gaat het door een netwerk van verschillende sterk beveiligde computers. Hierdoor kan je zoekopdracht niet langer getraceerd worden naar jouw apparaat. De anonimiteit van DuckDuckGo is onbetwistbaar: nog nooit heeft iemand de versleuteling kunnen kraken.

Bovendien zijn niet alleen je zoekopdrachten privé, ook je persoonlijke gegevens worden niet opgeslagen. In tegenstelling tot zoekmachines zoals Google en Bing worden persoonsgegevens en zoekgeschiedenis niet ingezet om zoekresultaten te personaliseren – iedere zoekopdracht geeft dezelfde resultaten voor alle gebruikers.

DuckDuckGo laat wel advertenties zien, de website moet immers geld verdienen, maar deze zijn niet gepersonaliseerd.

StartPage

De allereerste zoekmachine die zich richtte op de online privacy van zijn gebruikers is StartPage. Zonder de kwaliteit van de zoekresultaten te beïnvloeden, blijf je anoniem doordat je gegevens niet worden opgeslagen tijdens het gebruiken van de zoekmachine.

Ook gedurende de volgende stappen beschermt StartPage je privacy. De zoekmachine heeft namelijk een eigen privébrowse-modus. Deze Anonymous View zet je aan door het maskerpictogram naast de zoekresultaten te selecteren. Hierdoor kun je de gevonden websites en media bekijken zonder dat deze externe links je kunnen volgen.

Heb je nog meer bewijs nodig dat StartPage één van de meest privacybeschermende zoekmachines ter wereld is? Het hoofdkantoor en de belangrijkste servers liggen in Nederland en vallen hierdoor onder de privacywetten van Nederland en de Europese Unie, die de strengste ter wereld zijn.

Bovendien is StartPage al meerdere malen onafhankelijk getest op privacy- en gegevensbeheer, en telkens met vlag en wimpel geslaagd.

SearX

SearX is een metazoekmachine, wat inhoudt dat de website zoekresultaten van populaire zoekmachines verzamelt en combineert. Voordat dit gebeurt, worden alle privégegevens uit je zoekopdracht verwijderd zodat deze niet bij andere zoekmachines terechtkomen. Bij het vergelijken van deze met andere zoekmachines valt op dat SearX geen advertenties weergeeft op de zoekresultatenpagina.

Voor de meer technische gebruikers is het mogelijk om de open-source code van SearX te downloaden en aan te passen, zodat je privacy nog beter wordt beschermd. Maar ook voor gebruikers die dit niet kunnen is de zoekmachine zeer goed beveiligd. Zo houdt SearX geen gegevens bij van jou en je zoekopdrachten, en beschermt de zoekmachine je tegen tracking, cookies en schadelijke scripts.

Surfshark Search

Surfshark Search is de anonieme zoekmachine van Surfshark, een van de best beoordeelde VPN’s van dit moment. Als er dus één bedrijf in dit rijtje thuis past dat zeer zorgvuldig met jouw privacy omgaat, dan is het deze wel. Surfshark Search werkt op dezelfde manier als DuckDuck Go en Startpage: je krijgt de zoekresultaten van Google, maar dan zonder advertenties en trackers die bijhouden waar je naar zoekt.

Om van Surfshark Search gebruik te maken, heb je een abonnement op de Surfshark VPN nodig met daarnaast de Surfshark One Bundle. Daarmee krijg je ook toegang tot Surfshark Antivirus en Surfshark Alert. Deze laatste scant het dark web om je een seintje te geven zodra jouw gegevens daar opduiken (vaak als gevolg van een datalek).

Door deze anonieme zoekmachine te gebruiken naast je actieve Surfshark VPN-verbinding, wordt het voor adverteerders wel héél lastig om je te volgen; zowel tijdens het zoeken als daarbuiten. Je volledige internetverkeer wordt op deze manier geanonimiseerd.

9.31 /10

Vanaf

€1.99

/maand

Lees Surfshark review

Bezoek Surfshark

Surfshark is een zeer betaalbare VPN die ideaal is voor wie veel apparaten heeft die vaak gelijktijdig VPN willen gebruiken.

• Goedkoop en betrouwbaar
• Supersnelle servers
• Onbeperkt aantal apparaten

Bezoek Surfshark

Lees Surfshark review

Hoe werken zoekmachines?

Laten we bij het begin beginnen: wat is een zoekmachine precies? Heel simpel gezegd is het  een programma waarmee je informatie kunt opzoeken op het wereldwijde web. Op basis van de zoektermen die je invult, gaat een zoekmachine in zijn database op zoek naar de website die hier het beste bij past.

Binnen milliseconden vind je meer informatie over je zoekterm, maar ook webshops, locaties en contactinformatie die relevant kunnen zijn. Het is een bijna onmisbare tool voor internetgebruikers en heel eenvoudig in gebruik, maar de achterliggende technologie is best ingewikkeld.

Hoe komt een zoekmachine aan zijn database?

Je kunt een zoekmachine ook wel vergelijken met een bibliotheek. Je vraagt de bibliothecaresse om meer informatie over een bepaald onderwerp en ze geeft je een stapel boeken die voor jou relevant zijn. Ze zal niet alle boeken ter wereld zoeken die over het onderwerp gaan, maar alleen de boeken die in haar database (de bibliotheek) zijn opgeslagen.

Hetzelfde geldt voor zoekmachines. Zodra je een zoekterm intikt, gaat Google in zijn database op zoek naar informatie over dat onderwerp. De zoekmachine struint dus niet het hele wereldwijde web af, al zal de database van Google wel het grootste gedeelte van dat web omvatten.

Hoe komt een zoekmachine zoals Google nu aan die database? Hier gebruikt het programma bots voor die crawlers of spiders heten en die constant zoeken naar nieuwe content om in de index van de zoekmachine op te slaan.

Tijdens het indexeren doen de bots twee dingen:

• Ze scannen webpagina’s om nieuwe content te indexeren en volgen de links die ze vinden naar weer andere pagina’s die ze kunnen scannen
• Ze scannen reeds geïndexeerde webpagina’s om te controleren of er iets is veranderd aan de content en updaten de database zo nodig

De crawlers zijn hier constant mee bezig, en dat is zeker niet gek. Op 31 december 2022 bevatte het internet namelijk meer dan 1,97 miljard websites. En hier komen er iedere dag meer bij.

Samenstellen van zoekresultaten

De database van de populairste zoekmachines is enorm, maar wanneer je iets opzoekt wil je natuurlijk direct de informatie vinden die voor jou het meest relevant is. Google maar eens naar ‘VPN’ en je vindt 941 miljoen resultaten binnen 0,38 seconden. Al deze resultaten heb je niet nodig – je klikt waarschijnlijk op één van de links die bovenaan worden weergegeven.

Aan de zoekmachine de taak om zoekresultaten te weergeven die het beste passen bij jouw zoekopdracht. Het samenstellen van zoekresultaten gebeurt aan de hand van een algoritme. Het blijft een groot geheim hoe zulke algoritmes precies werken. Zou dit publieke kennis zijn, dan zou immers iedere website de inhoud aanpassen aan het algoritme waardoor je niet de meest relevante zoekresultaten krijgt te zien.

Zo stonden de websites waarop de zoekterm het meeste voorkwam voorheen bovenaan de zoekresultaten. Dit leidde echter tot ‘keyword stuffing’: zoveel mogelijk zoektermen in de content verwerken met bijna onleesbare teksten als resultaat.

Tegenwoordig is de kwaliteit van zoekresultaten belangrijker dan de kwantiteit. Het algoritme bepaalt welke pagina’s een hoge ranking krijgen en daardoor bovenaan in de zoekresultaten verschijnen. De ranking wordt berekend aan de hand van honderden ranking-factoren, waaronder:

• De beveiliging van de website: websites met een beveiligde verbinding krijgen een hogere ranking.
• De kwaliteit van de content: de inhoud van de website moet volledig, bruikbaar en gestructureerd zijn.
• Het aantal relevante backlinks: hoeveel externe pagina’s naar de website linken, want dat zal volgens Google betekenen dat de site in kwestie betrouwbare informatie bevat.
• De gebruiksvriendelijkheid van een website, waaronder de snelheid, stabiliteit en of een website advertenties bevat die de gebruikservaring op een negatieve manier beïnvloeden.
• De mobiele vriendelijkheid: het merendeel van de zoekopdrachten (60%) worden immers uitgevoerd via een mobiel apparaat.
• De aanwezigheid van de zoekterm: uiteraard blijft het belangrijk of een zoekterm wordt gebruikt, al krijgen pagina’s die hierin doorslaan juist een lagere ranking.

Zoekmachines scherpen hun algoritmes constant aan om de beste zoekresultaten te weergeven op basis van de inhoud en werking van de website. Dit zijn de natuurlijke zoekresultaten.

Daarnaast zie je de gesponsorde zoekresultaten, die er zelf voor zorgen dat ze bovenaan de lijst komen te staan. De gesponsorde resultaten herken je doordat er bijvoorbeeld ‘gesponsord’ bij staat en worden gerangschikt op basis van een veilingsysteem, waarbij adverteerders een zelfgekozen bedrag bieden op een zoekterm.

Het hoogst geboden bedrag wint en zorgt ervoor dat de link bovenaan de zoekresultaten komt te staan. Telkens wanneer een gebruiker op de gesponsorde link klikt, moet de adverteerder dit bedrag aan de zoekmachine betalen.

Hoe beschermen zoekmachines data van hun gebruikers?

Je wilt dat zoekresultaten betrouwbaar zijn, zoveel mogelijk privé blijven en geen schade toebrengen aan je apparaat of je gegevens. Zoekmachines nemen een aantal maatregelen om je data te beschermen. We noemen er een paar.

Websites met HTTPS-beveiliging

Wanneer je een website bezoekt is het belangrijk dat deze zorgt voor een beveiligde verbinding met jouw apparaat. Gebeurt dit niet, dan kunnen buitenstaanders toegang krijgen tot je gegevens. De beveiliging van websites gebeurt via een HTTPS-encryptie. Deze herken je aan de URL die begint met https:// en het slotje in de adresbalk.

In 2021 heeft Google medegedeeld dat de HTTPS-beveiliging werd toegevoegd aan de lange lijst van ranking-factoren. Websites met encryptie krijgen een hogere ranking dan websites die hun verbinding niet beveiligen. Volgens Google zelf is hun doel om website-eigenaren aan te moedigen hun website beter te beveiligen.

Kortgezegd: de kans is groot dat de site die bovenaan staat in de zoekresultaten van Google, naar een site met een beveiligde verbinding leidt. Wat overigens niet automatisch betekent dat de site ook écht veilig is, maar het is een begin.

Recht om te worden vergeten

Iedereen heeft zichzelf wel eens gegoogeld. Sociale media die op jouw eigen naam staan en bijvoorbeeld websites waarop je wordt genoemd (bijvoorbeeld in een nieuwsartikel) komen dan boven drijven.

Het kan echter voorkomen dat je niet wilt dat jij of je bedrijf in de zoekresultaten wordt weergeven. Misschien bestaat het bedrijf niet meer, is de informatie privacygevoelig of worden je gegevens op een onwettige manier gebruikt. In dat geval kun je je beroepen op het ‘recht om te worden vergeten’ of simpelweg het ‘vergeetrecht’.

Dit recht is vastgelegd door de Autoriteit Persoonsgegevens in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en geldt voor alle burgers van de Europese Unie. Je kunt gebruikmaken van het vergeetrecht wanneer:

• Je gegevens niet langer nodig zijn voor het doel waarvoor ze zijn verzameld
• Je de eerder gegeven toestemming voor het gebruik van je gegevens intrekt
• Je bezwaar maakt tegen het gebruik van de gegevens
• De persoonsgegevens onrechtmatig verwerkt worden, bijvoorbeeld omdat er geen wettelijke grondslag is
• De wettelijk bepaalde bewaartermijn van de gegevens is verlopen
• Het om persoonsgegevens gaat van kinderen jonger dan 16 jaar die zijn verzameld via een app of website

Gegevens die volgens de wet verplicht moeten worden gebruikt of voor een bepaalde tijd bewaren vallen niet onder het vergeetrecht en mogen niet verwijderd worden wanneer iemand dit vraagt.

Wil jij dat bepaalde zoekresultaten bij een zoekterm worden verwijderd? Dan kun je een verzoek indienen bij de betreffende zoekmachine.

Wordt dit verzoek afgewezen, vraag dan binnen zes weken bemiddeling aan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Zij zullen de aanvraag beoordelen en wanneer deze als gegrond wordt beschouwd wederom een verzoek tot verwijdering indienen bij de zoekmachine. Meestal zijn zulke verzoeken succesvol.

Tip: Lees ook ons artikel over persoonsgegevens verwijderen van internet

Gegevens en zoekopdrachten anonimiseren

Zoekopdrachten worden geanalyseerd voor verschillende doeleinden, bijvoorbeeld om te ontdekken wanneer en waar de volgende griepepidemie plaatsvindt doordat mensen in een bepaalde regio veel zoeken naar de symptomen.

Hoewel deze analyses kunnen zorgen voor handige resultaten, is het belangrijk dat de gegevens van degenen die de zoekopdrachten intikken wel privé blijven. Volgens hun eigen gegevensbeleid maakt Google gebruik van twee technieken om persoonsgegevens te beschermen:

• Gegevens generaliseren die aan personen kunnen worden gekoppeld, bijvoorbeeld postcodes en telefoonnummers. Een deel van deze gegevens wordt verwijderd of vervangen door een algemene waarde.
• Er wordt ruis aan gegevens toegevoegd om deze privé te houden.

Houdt Google rekening met jouw privacy?

De gemiddelde internetgebruiker googelt 3 tot 4 keer per dag. Misschien denk je er niet eens mee bij na wanneer je een zoekterm invult bij de populairste zoekmachine. Toch zou je dat wel eens moeten doen, want het is niet de beste manier om zorgvuldig met je privégegevens om te gaan.

Je weet vast dat websites zoals Google bepaalde gegevens bewaren, maar wat houdt dit precies in en wat gebeurt er vervolgens mee? We leggen het uit!

Welke gegevens bewaart Google?

Deze vraag kunnen we snel beantwoorden: Google bewaart alles. Het bedrijf is namelijk veel groter dan alleen de zoekmachine en verzamelt ook gegevens uit bronnen zoals Gmail, Google Maps, Android apparaten met een Google besturingssysteem, Google apps en YouTube.

Via je Google Dashboard kun je zien welke Google services je allemaal gebruikt. Zo weet Google onder andere:

• Met wie je mailt en wat in deze e-mails staat, maar ook de inhoud van je concepten, ongewenste e-mail en verwijderde items.
• Elke locatie die je opzoekt én waar je fysiek bent geweest.
• Wanneer je welke apps opent, welke apps je opzoekt en downloadt, en welke advertenties je krijgt te zien.
• De vragen die je stelt aan Google Assistant of Google Home. Al nemen deze producten ook uitspraken en geluidsfragmenten op wanneer het niet je bedoeling is om de spraakassistentie te activeren.
• Welke video’s je kijkt en leuk vindt.
• De inhoud van documenten op je Google Drive.

Bovendien kun je tegenwoordig bij de meeste apps en programma’s die niet van Google zijn wel inloggen met je Google account, waardoor de informatie die je hier deelt ook wordt opgeslagen door Google. Hoe vaak klik je hier op ‘accepteren’ zonder je in de algemene voorwaarden te verdiepen?

Daarnaast worden gegevens en activiteiten opgeslagen via IP-adrestracking en cookies die je volgen tijdens het internetten.

Elke video die je bekijkt, term die je opzoekt en aankoop die je doet geeft Google meer informatie over jou. Zo kent Google je nog beter dan jezelf: wie je bent, wat je opzoekt, hoe je eruit ziet, wat je bekijkt, hoe je stem klinkt, waar je bent, waar je heengaat, wie je vrienden zijn, hoe je agenda eruit ziet, wanneer je slaapt, hoe gezond je bent en welke advertenties je waarschijnlijk interessant vindt.

Bewaart Google je zoekopdrachten?

Ja, alles wat je via Google opzoekt wordt opgeslagen. Je kunt dit terugvinden onder ‘Mijn activiteit’, inclusief de zoektermen, datums en tijdstippen. Deze zoekgeschiedenis kun je hier zelf verwijderen. Ook kun je instellen dat gegevens ouder dan 3 of 18 maanden automatisch worden verwijderd.

Wil je iets opzoeken zonder het op te slaan in je zoekgeschiedenis? Doe dit dan in een incognitovenster zonder je aan te melden bij je Google account.

Wat doet Google met je gegevens?

Door al deze informatie en meer met elkaar te combineren stelt Google een gegevensprofiel samen. Het bedrijf kan zelfs informatie aan elkaar koppelen en nog meer te weten komen, door bijvoorbeeld je thuis- en werkadres met elkaar te verbinden en zo je dagelijkse route vast te stellen.

Wil je weten hoe jouw gegevensprofiel eruit ziet? Via Google Takeout ontdek je welke informatie allemaal over jou is verzameld via welke bronnen. Volgens Google worden gegevensprofielen en zoekopdrachten niet verkocht aan adverteerders. Dit betekent echter niet dat je gegevens niet gedeeld worden met derden.

Aan de hand van je zoekgeschiedenis kan Google je toekomstige zoektermen automatisch aanvullen. Dit zorgt voor een prettigere gebruikservaring. Maar je gegevens worden voor meer doeleinden gebruikt:

• Gepersonaliseerde advertenties: gebaseerd op jouw zoekgeschiedenis en interesses krijg je advertenties te zien. Adverteerders ontvangen informaties over je zoekopdrachten, locatiegeschiedenis, welke video’s en reclame je hebt gezien en persoonlijke eigenschappen zoals geslacht en leeftijdsgroep. Google scant zelfs de documenten in je Google Drive om “persoonlijke relevante productfuncties” aan te bieden, zo staat in de servicevoorwaarden.
• Gepersonaliseerde zoekopdrachten: op basis van informatie zoals locatietracking laat Google bedrijven bij jou in de buurt zien en wordt verkeersdrukte ingeschat.
• Peilingen: door te analyseren welke zoekterm populair is binnen welke regio weet Google wat populair is, maar bijvoorbeeld ook of er een griepepidemie aan zit te komen.
• Algoritme aanpassen: zoekresultaten worden gepersonaliseerd en de resultaten die je waarschijnlijk het meest interessant vindt krijgen een hogere ranking.

Zoekmachine marktaandeel

Google is duidelijk de wereldwijde marktleider van zoekmachines, maar er bestaan er nog veel meer. In Nederland worden zo’n 15 verschillende zoekmachines gebruikt. Ook hier steekt Google met kop en schouders boven zijn concurrenten uit. Deze populariteit kan de inhoud van websites sterk beïnvloeden. Online adverteerders richten zich namelijk vooral op het algoritme van Google en passen hun website hierop aan.

In 2022 had Google in Nederland een marktaandeel van bijna 94%. Op mobiele apparaten werd de zoekmachine nog vaker gebruikt ten opzichte van andere: zowel voor smartphones als tablets lag dit percentage rond de 98%. Het marktaandeel van de meest gebruikte zoekmachines in Nederland in 2022 vind je in onderstaande diagram (bron: Similarweb).

De kans is groot dat je de vier meest gebruikte zoekmachines van Nederland wel kent. Maar hoeveel andere weet je op te noemen? Er bestaan tal van zoekmachines, elk met hun eigen kenmerken. Sommige zijn groot buiten Europa, zoals Yandex in Rusland en Baidu en China. En weer andere hebben een unieke missie, zoals Ecosia die voor elke zoekopdracht bomen plant.

Totaal aanbod aan zoekmachines

Bij ‘zoekmachines’ denk je namelijk al snel aan websites zoals Google en Bing, die webpagina’s weergeven op basis van je ingevoerde zoektermen. Deze horen tot de categorie crawler based zoekmachines, die crawlers gebruiken om websites op te slaan in een database. Er bestaan ook nog andere soorten zoekmachines:

• Subject directory’s zijn een soort online gidsen waarin links naar websites over een bepaald onderwerp staan. Deze links worden handmatig bijgehouden. Een bekend voorbeeld is Startpagina.nl.
• Verticale zoekmachines zijn gespecialiseerd in een bepaald onderwerp of soort informatie. Een voorbeeld is Google Maps, die zich voornamelijk focust op geografische informatie. Ook websites zoals YouTube (gespecialiseerd in video), Yelp (lokale bedrijven) en Funda (woonruimtes) zijn verticale zoekmachines.
• Meta zoekmachines combineren de zoekresultaten van verschillende zoekmachines. Een Nederlands voorbeeld is ZoekAll.

Conclusie

Wereldwijd is Google de meest populaire zoekmachine. Met een enorme database aan webpagina’s weet je zeker dat je altijd de informatie vindt waarnaar je op zoek bent. Door het verfijnde algoritme zorgt Google ervoor dat de websites die het beste aansluiten bij jouw zoekterm en behoefte bovenaan de resultaten komen te staan.

Maar dit doet het niet zonder prijs: door een profiel van je samen te stellen weet Google alles van jou. Deze informatie wordt vervolgens weer ingezet voor verschillende doeleinden, zoals gepersonaliseerde advertenties, zoekopdrachten en peilingen.

Je gegevens worden door de zoekmachine ook gedeeld met derden. Wil je dit liever niet, dan bestaan er gelukkig ook anonieme zoekmachines. Websites zoals DuckDuckGo, StartPage, SearX en Surfshark Search slaan je zoekgeschiedenis en je privégegevens niet op, waardoor je er anoniem gebruik van kunt maken.

Het privacybeleid van deze zoekmachines gaat vaak nog een stap verder, met tools zoals een eigen incognitomodus en beveiligd netwerk. Zo weet je zeker dat je veilig kunt browsen.

Veelgestelde vragen over anonieme zoekmachines