Ben ik gehackt? Wat moet je doen als je gehackt bent?
Een hack betekent dat iemand toegang heeft tot jouw persoonlijke accounts, zonder dat je daar toestemming voor hebt gegeven. Dat kan bijvoorbeeld doordat iemand je wachtwoord heeft gestolen, maar ook bijvoorbeeld door toegang te verkrijgen tot je laptop of smartphone.
Hoe voorzichtig je ook bent, het kan ook jou overkomen. Misschien vraag je jezelf wel af: ‘ben ik gehackt?‘ We leggen uit hoe je daar achter komt.
Inhoudsopgave
Hoe kan ik zien of mijn account gehackt is?
Als je gehackt bent, is dat niet altijd meteen duidelijk. Dat kan zijn omdat de hacker weinig met je account kan doen, of misschien nog niet eens weet dat hij binnen is gekomen. Het kan ook zijn dat de hacker zich verstopt, en al zijn sporen probeert uit te wissen.
Toch zijn er meestal genoeg signalen die je kunnen vertellen dat iemand anders toegang heeft tot je accounts.
- Meldingen. Veel diensten sturen je een melding als er iemand inlogt op je account van een ander IP-adres of een andere locatie dan jij normaal doet, ook als je tweestapsverificatie (2FA, een extra beveiligingscode naast je wachtwoord) niet eens aan hebt staan. Krijg je zo’n melding en heb je zelf niet ingelogd? Grote kans dat je gehackt bent, dus het is zaak om meteen je wachtwoord te veranderen.
- Inloggen lukt niet. Als je opeens niet meer kunt inloggen bij een bepaalde dienst, is de kans ook groot dat je gehackt bent. Bij de meeste diensten heb je toegang tot je e-mail nodig om een wachtwoord te veranderen, maar dat is niet altijd het geval. Kun je niet meer inloggen, dan moet je meteen je account op slot gooien.
- Vreemde berichten. Vooral op sociale media en e-mail kan het zijn dat je account wordt gebruikt om bepaalde berichten te versturen. Het gaat dan vooral om spam-links of advertenties. Die links worden vanuit jouw naam verstuurd, dus luister goed als je wordt gewaarschuwd dat vrienden en bekenden vreemde berichten uit jouw naam ontvangen.
- Onverwachte betalingen. Een van de ergst mogelijke hacks is als een internetcrimineel toegang heeft tot je bankzaken. Zie je betalingen die je nooit zelf hebt gedaan, of krijg je brieven over rekeningen die zouden zijn aangemaakt? Neem snel contact op met je bank, want dat is natuurlijk niet de bedoeling. Lees ook ons artikel over veilig internetbankieren voor meer tips.
Wat zijn de gevaren van een hack?
Niet elke hack is meteen een enorm probleem. Het wordt vervelender als het om belangrijke zaken als je e-mail gaat, doorgaans de centrale plek waar je ook andere gegevens opslaat.
Gehackt worden is in de eerste plaats vooral vervelend. Het kost een hoop tijd om je wachtwoorden aan te passen en je accounts weer goed te beveiligen. Maar het is het waard, want gehackt worden kan gevaarlijker zijn dan je misschien denkt. Mochten je privégegevens op straat komen te liggen, dan merk je dat vaak pas als het te laat is.
Enkele gevaren van gehackt worden:
- Persoonlijke data. Iemand die zich toegang tot je bijvoorbeeld Facebook-account verschaft, heeft meteen een boel informatie van je te pakken. Je geboortedatum, je achternaam, je e-mailadres en telefoonnummer, maar ook je vriendenlijst, hobby’s en zelfs je agenda. Al die data op zich is niet bijzonder veel waard, maar bij elkaar is het een profiel waar internetcriminelen flink voor in de buidel willen tasten.
- E-mail. Je e-mail is een plek waar je niet alleen je digitale post bijhoudt, maar ook je online accounts beveiligt. Berichten met 2FA-codes worden vaak naar je e-mailadres gestuurd, net als links voor het opnieuw instellen van een wachtwoord. Als iemand in je e-mail kan gluren, kan die zonder al te veel problemen wachtwoorden van andere diensten aanpassen, met als gevolg dat jij er niet meer in kunt.
- Andere accounts. Dat een website die je een kwart eeuw geleden ooit eens hebt gebruikt nu gehackt wordt, lijkt niet zo’n probleem, maar onderschat het niet. Mensen zijn gewoontedieren, en een wachtwoord dat we destijds gebruikten, kan nog steeds een van onze favorieten zijn. Criminelen staan erom bekend een gelekt wachtwoord ook op andere plekken te gebruiken. Zo kan het gebeuren dat iemand opeens je Instagram-account in kan met een wachtwoord dat je een decennium eerder eens hebt gebruikt.
- Identiteitsdiefstal. Een extra gevaarlijke vorm van datadiefstal is identiteitsdiefstal. Als dat gebeurt, neemt iemand deels jouw (online) identiteit aan. Die persoon kan dan bijvoorbeeld doen alsof hij jou is op sociale media, maar er zijn grotere implicaties mogelijk – denk bijvoorbeeld aan stemmen onder jouw naam, of een bankrekening aanmaken voor een criminele organisatie. De overheid denkt dat jij het bent, en het kan lastig zijn om te bewijzen dat er een grote hack aan vooraf is gegaan.
Wat kun je doen na een hack?
Je kunt nog zo goed je best doen om een hack te voorkomen, het kan per ongeluk altijd gebeuren. Misschien door een onoplettendheid vanuit jouw kant, misschien door een onveilige app, maar er is altijd een kleine kans.
Gehackt worden hoeft gelukkig niet meteen het einde van de wereld te zijn, en er zijn genoeg dingen die je kunt doen om je gegevens te beschermen, mits je er een beetje snel bij bent.
Verander je wachtwoorden
Het eerste wat je moet doen als je bent gehackt, is je wachtwoorden veranderen. De meeste hacks ontstaan doordat lijsten met wachtwoorden worden gestolen en doorverkocht. Op die manier kan iemand je account in, als je tenminste geen tweestapsverificatie had ingesteld.
Maak van de gelegenheid gebruik en pas meteen al je belangrijke wachtwoorden aan. Zo weet je zeker dat je gegevens veilig blijven. Als je het moeilijk vindt om al die verschillende wachtwoorden te onthouden, is een wachtwoordmanager een goede optie. Daarmee kun je onbeperkt wachtwoorden opslaan onder één superveilig en extra goed beveiligd hoofdwachtwoord.
Blokkeer je betaalpas en ID-kaart
Hacks die kunnen leiden tot identiteitsfraude, vragen om extra maatregelen. Als er ook maar iets met je bankgegevens of ID-kaart aan de hand is, moet je die meteen blokkeren. Dat kan via de website van je bank of via DigiD op de website van de Rijksoverheid. Niet alleen kunnen criminelen op die manier niet meer gebruikmaken van je pasjes, ze kunnen ook tegen de lamp lopen als ze ze wel proberen te activeren.
Ik ben gehackt op Facebook. Wat kan ik doen?
Facebook is een van de favoriete diensten onder hackers. Niet omdat een Facebook-account zo makkelijk te kraken is – integendeel, je gegevens zijn doorgaans goed beveiligd – maar wel omdat de opbrengst relatief hoog is. Iemand die toegang heeft tot je Facebook-account, heeft de beschikking over tal van informatie, zoals je naam, geboortedatum, e-mail, vrienden en zelfs je dagelijkse bezigheden.
Als je vermoedt dat je Facebook-account gehackt is, moet je dat zo snel mogelijk melden. Dat kun je doen via facebook.com/hacked. Daar krijg je, na een paar persoonlijke vragen, tips over hoe je je account weer terug kunt krijgen. Het belangrijkste is natuurlijk het instellen van een nieuw wachtwoord.
Als je toch bezig bent, stel dan meteen ook even 2FA in. Dit doe je als volgt:
- Ga naar Instellingen en vervolgens naar Beveiliging en aanmelding
- Klik op Tweestapsverificatie en doorloop de opties
Wat kun je toen tegen hackers?
Gelukkig best veel! Hackers worden steeds slimmer, maar de makers van programma’s en beveiligingsdiensten ook. Tegenwoordig zijn er zoveel dingen mogelijk, dat je eigenlijk nooit meer gehackt hoeft te worden. Een aantal goede opties:
Sterk wachtwoord
Het belangrijkste is om een veilig, sterk wachtwoord te verzinnen. Zo lang als je kunt bedenken, het liefst met wat speciale tekens en cijfers. Dat hoef je niet zelf te verzinnen en te onthouden; idealiter laat je een wachtwoordmanager dit voor je doen.
Gebruik ook vooral niet hetzelfde wachtwoord op meerdere plekken: als de ene dienst wordt gehackt, liggen je gegevens van de andere dienst ook meteen op straat.
Gebruik tweestapsverificatie
Tweestapsverificatie, ook wel multifactorauthenticatie of 2FA genoemd, is een manier om je accounts van een extra beveiligingslaag te voorzien. Je hebt nog steeds een inlognaam en een wachtwoord nodig, maar daarna word je nog eens extra op de proef gesteld. Dat kan zijn door een code die naar je e-mailadres wordt gestuurd, een sms’je naar je telefoonnummer, of een code die door een speciale app wordt gegenereerd.
Op die manier kan iemand alleen inloggen als hij je e-mailadres en wachtwoord kent, en bovendien fysieke toegang heeft tot je hardware – en in verreweg de meeste gevallen ben je dat gewoon zelf.
Voer software-updates uit
Verreweg de meeste hacks ontstaan door verouderde software. Windows, maar ook Android, macOS en Linux, worden continu aangevallen. Zo nu en dan komt er een hacker doorheen, en moet er een beveiligingsupdate worden uitgebracht. Hoewel het verleidelijk is die updates lekker door te schuiven naar volgende week, of zelfs volgende maand, is dat geen goed idee.
Ze zijn er niet voor niets, en hackers maken dankbaar gebruik van ouderwetse software. Zorg dus dat je je software up-to-date houdt, zowel je besturingssysteem als de programma’s die je gebruikt, en de kans dat je gehackt wordt, is meteen een stuk kleiner.
Hoe kun je hacks in de toekomst voorkomen?
Voorkomen is altijd beter dan genezen! Daarom een aantal tips voor het voorkomen van gehackt worden:
- Zorg voor een sterk wachtwoord en stel tweetrapsverificatie in
- Gebruik een password manager om extra veilige wachtwoorden te maken, en verander je wachtwoorden regelmatig
- Check regelmatig of je gegevens voorkomen in een gehackte lijst, bijvoorbeeld via een website als haveibeenpwned.com of een VPN met dark web monitor functie
- Houd je hard- en software up-to-date, want onveilige programma’s of verouderde smartphones kunnen ertoe leiden dat je sneller gehackt wordt
- Reageer snel; krijg je een melding dat je mogelijk gehackt bent, ga er dan meteen achteraan, en pas meteen je wachtwoord aan
Conclusie
Hackers maken ons het leven niet makkelijk, maar tegenwoordig heb jij als internetgebruiker de bovenhand. Hoewel een ongeluk in een klein hoekje zit, is het anno nu mogelijk om je accounts zo dicht te timmeren dat een hacker amper een kans heeft.
Dat gezegd hebbende, het kan altijd gebeuren, of het nu door een foutje van jezelf of van een programma is. Let dus goed op de signalen, houd je accounts in de gaten en check af en toe of je gegevens voorkomen op gehackte lijsten. Maak sterke, lange wachtwoorden, en stel 2FA in. Zo kun je misschien niet helemaal uitsluiten dat je ooit gehackt wordt, maar je kunt de kans op een hack, en de impact die een hack heeft, wel zo klein mogelijk maken.
Een wachtwoordmanager is de beste manier om je wachtwoorden te beveiligen. Er zijn genoeg opties te vinden, gratis en betaald. Ook een VPN raden we aan: hiermee verhul je bepaalde persoonlijke gegevens en kun je ook op openbare netwerken veilig inloggen.
Veelgestelde vragen over gehackt zijn
In de meeste gevallen krijg je vanzelf te horen dat je gehackt bent, bijvoorbeeld doordat de dienst je een waarschuwing stuurt, of door berichten van vrienden en bekenden, die vreemde berichtjes van je hebben ontvangen. Je kunt het zelf ook checken: op sites als haveibeenpwned.com kun je je e-mailadres invullen om te zien of je op gehackte lijsten voorkomt, en er zijn VPN’s die dit met hun dark web monitor-functie voor je in de gaten houden.
Vaak krijg je een melding van de app in kwestie, bijvoorbeeld als iemand probeert in te loggen vanaf een ander IP-adres of een andere locatie, of als je wachtwoord is aangepast. Als je 2FA hebt ingesteld, krijg je de tweede trap van de verificatie ook meteen te zien, zodat je weet dat iemand probeert in te loggen. Let ook goed op signalen uit je omgeving: vreemde berichtjes die uit jouw naam gestuurd worden kunnen door vrienden en familie snel worden opgemerkt.
Het is niet altijd even duidelijk om te zien dat je mail gehackt is. Als je de boel goed beveiligd had, krijg je sowieso een melding als iemand anders is ingelogd. Ook nadien kun je de signalen nog zien: mailtjes met wachtwoordlinks die je zelf niet hebt aangevraagd of vreemde spam-berichten kunnen je een hoop vertellen.
In eerste instantie moet je denken aan de dienst zelf. Veel bekende diensten hebben manieren tot hun beschikking om de impact van een hack zo klein mogelijk te houden, bijvoorbeeld door je gegevens te bevriezen of je account te resetten. Als het een echt grootschalige hack betreft, bijvoorbeeld als er identiteitsfraude in het spel is, kun je aangifte doen bij de politie, al is het voor overheidsdiensten lastig om zulke fraude aan te pakken.
Pas in elk geval meteen je wachtwoord aan, als je nog toegang hebt tot je account. Neem contact op met de betreffende dienst en leg het probleem uit. Zet daarna – of nog beter: vooraf – tweetrapsverificatie aan op al je belangrijke accounts, zodat het in de toekomst niet meer kan gebeuren. Laat eventueel aan je vrienden en bekenden weten dat je gehackt bent, zodat ze niet per ongeluk op vreemde links klikken die uit jouw naam zijn verstuurd.
